معرفی صنعت و شکر
شکر ماده سفیدی است که به صورت عام، به تمامی مواد شیرین گفته میشود و در دسته بندی کربوهیدراتها قرار میگیرد. این ماده به طور طبیعی در بسیاری از گیاهان، میوه ها، لبنیات و … و به ویژه در نیشکر و چغندرقند وجود دارد. حدود ۸۰ درصد از شکر تولیدی در جهان از نیشکر و بقیه آن از چغندرقند به دست میآید. چغندرقند در آبوهوای معتدل و نیشکر در آب وهوای گرمسیری با آفتاب و باران فراوان کشت میشود. چغندرقند سالانه دومرتبه )کشت بهاره و کشت پاییزه( و نیشکر یکمرتبه در سال برداشت میشود .
مقدار آب مصرفی نیشکر نیز بیش از دو برابر آب مصرفی چغندرقند است. در فرآیند تولید شکر، سه محصول به دست میآید که شامل ملاس، شکر و تفاله خشک میشود . ملاس مادهای مایع شکل است که در صنعت الکل سازی، تولید خمیرمایه، مصارف دام و خوراکی به کار میرود. تفاله خشک در صنعت دامپروری استفاده میشود و شکر نیز در تولید محصولات غذایی، آشامیدنی و دارویی کاربرد دارد.
روش تولید
برای تولید شکر ابتدا چغندر یا نیشکر کشت شده برداشت، به کارخانه منتقل و پس از وزن کشی وارد خط تولید میشود. در فرایند تولید، نیشکر یا چغندر تولیدی ابتدا شسته شده و بعد به صورت خلالی برش داده میشوند. خلالهای بهدست آمده وارد مرحله عصاره گیری میشوند. شربت به دست آمده از این مرحله ابتدا تصفیه میشود و سپس غلظت آن افزایش می یابد. مرحله بعد مرحله کریستالسازی است که در این بخش شربت گرم میشود و بعد از آن که مخلوط به حالت اشباع رسید به آن پودر شکر اضافه میشود تا کریستال تشکیل شود.
بعد از آن در مرحله سانتریفیوژ، شربت داخل یک سبد توری شکل ریخته میشود و به علت بالا بودن سرعت ،پساب خارج میشود و کریستال شکر بر روی توری باقی میماند. در این مرحله مایع حاصل شده همان ملاس است. کریستال شکر بهدست آمده مرطوب است و لازم است که برای دستیابی به محصول نهایی خشک شود. در آخر، شکر تولیدشده وارد انبار میشود و پس از بسته بندی به فروش میرسد.
نگاهی به صنعت شکر در جهان
میزان تولید و مصرف شکر جهانی در حدود ۱۸۸ میلیون تن و مقدار ذخایر نگهداریشده سالانه در حدود ۷۵ میلیون تن است. در نمودار ۱ روند تغییرات میزان تولید، مصرف و همچنین ذخایر شکر در جهان نشان داده شده است.